ابوریحان بیرونی (۹۷۳-۱۰۴۸ میلادی) یکی از برجسته‌ترین دانشمندان مسلمان بود که در زمینه‌های مختلف علمی از جمله نجوم، ریاضیات، جغرافیا، داروشناسی و فلسفه تأثیر عمیقی گذاشت. وی در شهر کاث، واقع در خوارزم (امروزه بخشی از ازبکستان)، به دنیا آمد و در دوران خود به یکی از بزرگ‌ترین متفکران جهان اسلام بدل شد.
بیرونی از همان کودکی علاقه شدیدی به علوم داشت و در محضر اساتید برجسته‌ای به مطالعه پرداخت. او در جوانی توانست بر زبان‌های فارسی، عربی، یونانی، سانسکریت و چندین زبان دیگر تسلط یابد، که این دانش زبانی او را قادر ساخت تا اطلاعات علمی را از منابع گوناگون گردآوری و تحلیل کند. از جمله سفرهای مهم او، حضور در هند و مطالعه فرهنگ و دانش هندی بود. او به بررسی متون هندویی پرداخته و کتاب معروف «تحقیق ماللهند» را نوشت که یک اثر برجسته درباره جامعه و دانش هندوان است.
یکی از دستاوردهای بزرگ بیرونی در علم نجوم و جغرافیا، محاسبه دقیق شعاع کره زمین بود. او روش‌های ریاضی پیچیده‌ای را برای این محاسبه به کار برد که نتایج آن به طرز شگفت‌انگیزی با اندازه‌های امروزی مطابقت دارد. همچنین، بیرونی در زمینه نظریات نجومی و حرکات اجرام آسمانی دیدگاه‌هایی ارائه کرد که برخی از آن‌ها پیش‌زمینه نظریه‌های علمی مدرن شدند.
در حوزه فلسفه و منطق، بیرونی به بررسی تقابل میان دانش تجربی و فلسفه پرداخت. او همواره بر اهمیت مشاهده و آزمایش تأکید داشت و از این رو، رویکرد علمی او شباهت زیادی به روش‌های تحقیق مدرن دارد. او همچنین به مباحث مربوط به فیزیک، همچون چگالی و وزن مخصوص مواد، پرداخت و برای نخستین بار اندازه‌گیری‌های دقیقی از چگالی برخی فلزات انجام داد.
بیرونی علاوه بر دانش گسترده خود، به عنوان یک تاریخ‌نگار برجسته شناخته می‌شود. آثار تاریخی او، از جمله «آثارالباقیه عن القرون الخالیه»، اطلاعات ارزشمندی درباره فرهنگ‌ها، رسوم و تاریخ اقوام مختلف ارائه می‌دهند. این اثر شامل اطلاعاتی درباره تقویم‌ها، جشن‌ها، باورهای دینی و تاریخی ملت‌های مختلف است.
وی تا پایان عمر خود به تحقیق و تألیف ادامه داد و بیش از ۱۴۶ اثر علمی نوشت که هر یک از آن‌ها حاوی مطالب بدیع و ارزشمند در زمینه‌های مختلف علمی بودند. ابوریحان بیرونی یکی از نوادر تاریخ علم است که دستاوردهایش تا امروز الهام‌بخش پژوهشگران در سراسر جهان بوده است.