امام علی (علیه السلام)، نخستین امام شیعیان و خلیفه چهارم مسلمانان (البته بنا به مصالحی)، در سال 600 میلادی (23 پیش از هجرت) در مکه، در خانه کعبه به دنیا آمد. پدر ایشان، ابوطالب، عموی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)، و مادرشان فاطمه بنت اسد، از زنان برجسته قریش بودند. ایشان از کودکی تحت تربیت پیامبر اسلام قرار گرفتند و اولین کسی بودند که به دین اسلام گرویدند.
امام علی (ع) به‌خاطر شجاعت، تقوا، و علم فراوان، در تاریخ اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. در جنگ‌های متعددی که در دوران پیامبر رخ داد، نقش کلیدی داشتند. از جمله جنگ بدر، احد، خندق و خیبر، که در همه این نبردها رشادت و توانایی ایشان چشمگیر بود. لقب‌هایی مانند “اسدالله” (شیر خدا) و “مرتضی” به همین دلیل به ایشان داده شد.
یکی از مهم‌ترین رویدادهای زندگی امام علی (ع)، ماجرای غدیر خم است، جایی که پیامبر اکرم (ص) به دستور الهی ایشان را به‌عنوان جانشین خود معرفی کردند. این رویداد در تاریخ اسلام اهمیت بسیاری دارد، هرچند بعداً اختلافاتی در پذیرش آن به وجود آمد که موجب شکل‌گیری دو مذهب شیعه و سنی شد.
پس از وفات پیامبر (ص)، امام علی (ع) به‌دلیل اختلافات سیاسی، برای مدتی از خلافت دور ماندند. اما در سال 35 هجری، پس از کشته شدن عثمان، سومین خلیفه، مسلمانان با ایشان به‌عنوان خلیفه بیعت کردند. دوران خلافت امام علی (ع)، با چالش‌های فراوانی همراه بود، از جمله جنگ‌های جمل، صفین، و نهروان که عمدتاً به‌خاطر نافرمانی‌های برخی از مخالفان به وقوع پیوست.
امام علی (ع) علاوه بر شجاعت، دانشمندی بزرگ نیز بودند. نهج‌البلاغه، مجموعه‌ای از خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های ایشان، گواهی بر بینش عمیق و حکمت والای ایشان است. مفاهیمی مانند عدالت، تقوا، و خدمت به مردم در کلام ایشان به‌وضوح دیده می‌شود.
در سال 40 هجری، امام علی (ع) در مسجد کوفه به‌دست یکی از خوارج، ابن ملجم مرادی، مورد سوءقصد قرار گرفتند و دو روز بعد به شهادت رسیدند. ایشان در نجف اشرف به خاک سپرده شدند و آرامگاهشان به یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌های مسلمانان تبدیل شده است.
زندگی امام علی (ع) مملو از نمونه‌های ارزشمندی از اخلاق، شجاعت، و عدالت است که نه‌تنها برای مسلمانان بلکه برای همه انسان‌ها منبع الهام است.