معرفی ولتاژ های خروجی پاور کامپیوتر

⚡ معرفی ولتاژهای خروجی پاور کامپیوتر: پایه‌ی تغذیه سخت‌افزار

پاور کامپیوتر یا PSU (Power Supply Unit) وظیفه دارد برق متناوب (AC) دریافتی از پریز را به برق مستقیم (DC) با ولتاژهای مختلف تبدیل کند و آن را به اجزای مختلف سیستم منتقل نماید. این ولتاژها برای عملکرد صحیح پردازنده، مادربرد، کارت گرافیک، حافظه‌ها، درایوها و سایر قطعات حیاتی هستند. شناخت دقیق ولتاژهای خروجی پاور برای اسمبل سیستم، عیب‌یابی و ارتقاء سخت‌افزار ضروری است.

🔌 ولتاژهای اصلی خروجی در پاور کامپیوتر

پاورهای استاندارد ATX چندین ولتاژ خروجی تولید می‌کنند که هرکدام کاربرد خاصی دارند. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

1. +12V (ولتاژ مثبت ۱۲ ولت)

• مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین ریل در پاورهای مدرن

• تغذیه‌کننده‌ی پردازنده (CPU)، کارت گرافیک (GPU)، فن‌ها، پمپ‌های خنک‌کننده، و درایوهای SATA

• در مدل‌های حرفه‌ای، ممکن است چند ریل +12V وجود داشته باشد برای توزیع بهتر بار

2. +5V (ولتاژ مثبت ۵ ولت)

• استفاده در مدارهای منطقی مادربرد

• تغذیه برخی درایوهای قدیمی، پورت‌های USB 2.0

• در سیستم‌های مدرن، مصرف آن کاهش یافته ولی هنوز وجود دارد

3. +3.3V (ولتاژ مثبت ۳.۳ ولت)

• تغذیه چیپ‌ست‌ها، حافظه‌های رم، و برخی اجزای دیجیتال

• در مادربردهای جدید، برای کنترل ولتاژ دقیق‌تر استفاده می‌شود

4. -12V (ولتاژ منفی ۱۲ ولت)

• کاربرد محدود در مدارهای ارتباطی قدیمی (مانند پورت‌های سریال RS-232)

• در سیستم‌های مدرن تقریباً بلااستفاده است ولی هنوز در استاندارد ATX وجود دارد

5. +5VSB (5V Standby)

• ولتاژ آماده‌باش که حتی در حالت خاموش بودن سیستم فعال است

• تغذیه مدارهای Wake-on-LAN، USB شارژ در حالت Sleep، و کنترل‌های نرم‌افزاری

• نقش مهمی در روشن شدن سیستم از حالت خواب یا خاموش دارد

🧱 ساختار ریل‌های ولتاژ

در پاورهای کامپیوتر، ولتاژها از طریق ریل‌های مجزا منتقل می‌شوند. هر ریل مجموعه‌ای از سیم‌هاست که ولتاژ خاصی را حمل می‌کند. دو نوع ساختار ریل وجود دارد:

🔹 Single Rail (ریل تک‌گانه)

• همه‌ی جریان +12V از یک ریل تأمین می‌شود

• ساده‌تر در طراحی

• در صورت بروز مشکل، احتمال آسیب بیشتر وجود دارد

🔹 Multi Rail (ریل چندگانه)

• جریان +12V بین چند ریل تقسیم می‌شود

• ایمنی بیشتر در برابر جریان بیش‌ازحد

• مناسب برای سیستم‌های حرفه‌ای و سرورها

🧰 رنگ‌بندی سیم‌ها در کانکتورهای پاور

برای تشخیص ولتاژها، رنگ سیم‌ها در کانکتورهای پاور استاندارد است:

این رنگ‌بندی در کانکتورهای 24 پین، 8 پین CPU، و 6/8 پین PCIe رعایت می‌شود.

🧪 اهمیت تنظیم دقیق ولتاژها

تنظیم دقیق ولتاژها برای پایداری سیستم حیاتی است. ولتاژ بیش‌ازحد می‌تواند باعث آسیب به قطعات شود، و ولتاژ کمتر از حد نیاز باعث ناپایداری، ریست شدن یا عدم بوت سیستم خواهد شد. پاورهای با کیفیت دارای مدارهای تنظیم ولتاژ و محافظت در برابر نوسانات هستند.

🛡️ سیستم‌های حفاظتی مرتبط با ولتاژ

پاورهای حرفه‌ای دارای سیستم‌های حفاظتی برای کنترل ولتاژ هستند:

• OVP (Over Voltage Protection): محافظت در برابر افزایش ناگهانی ولتاژ

• UVP (Under Voltage Protection): محافظت در برابر افت ولتاژ

• OCP (Over Current Protection): جلوگیری از عبور جریان بیش‌ازحد در ریل‌ها

• SCP (Short Circuit Protection): محافظت در برابر اتصال کوتاه

این سیستم‌ها از آسیب به مادربرد، پردازنده و سایر قطعات جلوگیری می‌کنند.

🧠 نتیجه‌گیری

ولتاژهای خروجی پاور کامپیوتر پایه‌ی تغذیه‌ی تمام اجزای سخت‌افزاری هستند. شناخت دقیق ریل‌ها، کاربرد هر ولتاژ، رنگ‌بندی سیم‌ها و سیستم‌های حفاظتی، برای اسمبل سیستم، ارتقاء و عیب‌یابی ضروری است. انتخاب پاور با ولتاژهای پایدار و محافظت‌شده، تضمینی برای عملکرد مطمئن و طول عمر بیشتر قطعات خواهد بود.