میثم بن یحیی، معروف به میثم تمار، یکی از اصحاب برجسته و یاران نزدیک امام علی (ع) بود. وی یکی از چهره‌های برجسته تاریخ اسلام است که به وفاداری، ایمان و سخاوت شهره بوده است. لقب «تمار» به دلیل شغل وی، فروشندگی خرما در بازار کوفه، به او داده شد.
میثم اصالتاً از ایران بود و در دوره‌ای که ایران تحت سلطه اعراب بود به کوفه آورده شد. او ابتدا برده‌ای در کوفه بود و بعداً توسط امام علی (ع) خریداری و آزاد شد. امام علی (ع) که به دانش و خرد میثم ایمان داشت، او را به اسلام و ارزش‌های آن آشنا کرد و به وی حقایق معنوی و عرفانی بسیاری آموخت.
میثم تمار نه تنها به خاطر دانش و تقوای خود شناخته می‌شد، بلکه به دلیل شجاعت و ایستادگی در برابر ظلم و بی‌عدالتی نیز معروف بود. یکی از ویژگی‌های برجسته وی این بود که حقایق را بدون هراس از حکومت‌های ظالم زمان بیان می‌کرد. وی به امام علی (ع) بسیار وفادار بود و عشق زیادی به اهل بیت داشت.
پس از شهادت امام علی (ع)، میثم همچنان به حمایت از خاندان پیامبر ادامه داد. او در دوران حکومت یزید بن معاویه نیز به تبلیغ حقایق و آموزش اسلام واقعی مشغول بود. این فعالیت‌های وی باعث دشمنی حکومت با او شد. نهایتاً میثم تمار به جرم دفاع از حقایق و حمایت از امام حسین (ع)، دستگیر شد.
میثم با رشادت و قاطعیت از عقاید و ایمان خود دفاع کرد. روایت شده که در هنگام اسارت نیز حقایق را برای مردم بازگو می‌کرد و آن‌ها را به حقانیت اهل بیت فرا می‌خواند. نهایتاً او در سال 60 هجری به دستور عبیدالله بن زیاد به صلیب کشیده شد. حتی در لحظات آخر زندگی، زبان به ذکر خدا و اهل بیت گشود و همچنان پیام حق را به گوش مردم رسانید.
میثم تمار نمادی از ایمان، وفاداری و ایستادگی در برابر ظلم و بی‌عدالتی است. او الهام‌بخش بسیاری از مسلمانان در طول تاریخ بوده و یاد و خاطره‌اش همچنان در قلب‌های مردم زنده است. آرامگاه او در نزدیکی کوفه به عنوان یکی از زیارتگاه‌های مقدس شیعیان شناخته می‌شود.