اورنگ‌زیب – هند

اورنگ‌زیب عالمگیر (Aurangzeb Alamgir)، ششمین امپراتور گورکانی هند، از سال ۱۶۵۸ تا ۱۷۰۷ میلادی سلطنت کرد و با گسترش قلمرو، دیانت‌گرایی شدید، و اصلاحات اداری، واپسین دوره اقتدار امپراتوری گورکانی را رقم زد.

👑 معرفی اجمالی

• نام کامل: محی‌الدین محمد اورنگ‌زیب عالمگیر

• زادروز: ۳ نوامبر ۱۶۱۸، داهود، گجرات

• پدر: شاه جهان (سازنده تاج‌محل)

• مادر: ممتاز محل

• لقب‌ها: عالمگیر، غازی، زیبنده تخت

• همسران: دلرس بانو بیگم، نواب بای اورنگ‌آبادی

• فرزندان برجسته: محمد اعظم شاه، بهادرشاه اول، زیب‌النسا بیگم، زینت‌النساء بیگم

🛡️ مسیر سلطنت

• در دوران جوانی، نایب‌السلطنه دکن بود و در جنگ‌های قندهار، بلخ، و گُلکُنده شرکت کرد

• در سال ۱۶۵۸، پس از شکست برادرانش داراشکوه، شجاع، و مراد، تاج‌گذاری کرد

• سلطنت او طولانی‌ترین دوره حکومت گورکانیان بود (۴۹ سال)

• امپراتوری را تا جنوب هند گسترش داد و بیجاپور، گُلکُنده، و احمدنگر را فتح کرد

⚖️ سیاست و دیانت

• دیانت‌گرایی شدید: لغو جزیه بر غیرمسلمانان توسط اکبر را بازگرداند، ممنوعیت موسیقی دربار، و تخریب برخی معابد هندو

• اصلاحات اداری: کاهش هزینه‌های دربار، نظارت بر دیوان مالی، و تقویت ارتش

• تدوین فقه اسلامی: فرمان تألیف کتاب «فتاوی عالمگیری» به‌عنوان مرجع فقهی حنفی

• ساده‌زیستی شخصی: خود قرآن‌نویس بود و درآمد آن را صرف زندگی می‌کرد

⚔️ جنگ‌ها و چالش‌ها

• شورش‌های متعدد راجپوت‌ها، سیک‌ها، و مراته‌ها

• جنگ‌های طولانی با شیواجی و جانشینانش در دکن

• درگیری با پرتغالی‌ها و انگلیسی‌ها در سواحل غربی

• فشار مالی و نظامی موجب تضعیف امپراتوری در اواخر سلطنت شد

⚰️ مرگ و میراث

• در ۳ مارس ۱۷۰۷ در احمدنگر درگذشت، در ۸۸ سالگی

• در آرامگاه ساده‌ای در خلدآباد دفن شد، برخلاف شکوه شاه‌جهان

• پس از او، بهادرشاه اول سلطنت را به‌دست گرفت، اما امپراتوری به‌تدریج فروپاشید

• اورنگ‌زیب واپسین امپراتور مقتدر گورکانی بود

🌟 جایگاه تاریخی

• اورنگ‌زیب نماد اقتدار مذهبی، گسترش قلمرو، و پایان عصر طلایی گورکانیان است

• در تاریخ هند، چهره‌ای بحث‌برانگیز: برخی او را مؤمن و عادل می‌دانند، برخی مستبد و سخت‌گیر

• در حافظه اسلامی، او به‌عنوان پادشاهی دیندار و فقیه شناخته می‌شود

• در حافظه فرهنگی هند، دوران او با کاهش تساهل و آغاز فروپاشی همراه است