اردوان سوم – اشکانی

👑 تولد و نسب

• نام کامل: اردوان سوم (پارتی: 𐭍𐭐𐭕𐭓 Ardawān)

• لقب‌ها: شاه شاهان، اشک ششم (در برخی منابع)

• پدر: بلاش اول اشکانی

• سال تولد: حدود نیمه دوم قرن اول پیش از میلاد

• سال جلوس: حدود ۷۹ یا ۸۰ میلادی

• درگذشت: ۸۱ میلادی

🛡️ زمینه تاریخی و آغاز سلطنت

• پس از مرگ بلاش اول، شاهنشاهی اشکانی دچار چندپارگی شد.

• سه مدعی هم‌زمان برای سلطنت ظهور کردند: پاکور دوم، بلاش دوم، و اردوان سوم.

• اردوان سوم در بخشی از ایران قدرت گرفت و با پاکور دوم، که احتمالاً شاه رسمی بود، رقابت کرد.

⚔️ روابط با روم و بحران‌های خارجی

• در سال ۷۹ میلادی، فردی به نام ترنتینوس ماکسیموس که خود را نرون قیصر روم معرفی کرد، تا فرات تاخت اما شکست خورد و به اردوان سوم پناهنده شد.

• این اقدام باعث تنش با امپراتوری روم شد و موقعیت اردوان را تضعیف کرد.

• روم از این فرصت برای تقویت نفوذ خود در ارمنستان و شامات استفاده کرد.

🏛️ سیاست داخلی و چالش‌های سلطنت

• اردوان سوم در ابتدا شاه آذربایجان بود و پس از خلع وانان (ونون)، که تربیت رومی داشت، به قدرت رسید.

• وانان به ارمنستان گریخت و با حمایت روم حکومتی مستقل تشکیل داد، اما اردوان او را بیرون کرد و پسرش ارشک را حاکم ارمنستان کرد.

• شورش ارامنه و دخالت روم باعث کشته‌شدن ارشک شد و اردوان مجبور شد جدایی ارمنستان را بپذیرد.

⚰️ سقوط و مرگ

• پس از شکست در ارمنستان و فشارهای روم، اردوان سوم از سلطنت خلع شد و به هیرکانیا (گرگان) گریخت.

• مدتی بعد به تیسفون بازگشت و دوباره بر تخت نشست، اما شورش‌های داخلی ادامه یافت.

• در نهایت، در سال ۸۱ میلادی، سلطنت او پایان یافت و پاکور دوم قدرت را تثبیت کرد.

🌍 میراث تاریخی

• اردوان سوم نماد دوران آشوب و رقابت‌های داخلی در اواخر عصر اشکانی است.

• او تلاش کرد استقلال ایران را در برابر نفوذ روم حفظ کند، اما با شکست در ارمنستان و فشارهای خارجی، سلطنتش کوتاه و پرتنش بود.

• منابع تاریخی درباره او محدود و گاه متناقض‌اند، اما نقش او در گذار قدرت اشکانیان قابل توجه است.