سید روح‌الله موسوی خمینی (۱۲۸۱–۱۳۶۸ شمسی) از برجسته‌ترین رهبران سیاسی و مذهبی تاریخ معاصر ایران بود که نقش کلیدی در انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ ایفا کرد. او در شهر خمین، استان مرکزی، در خانواده‌ای اهل علم و تقوا به دنیا آمد. پدرش، سید مصطفی موسوی، از علمای برجسته بود که در جریان مبارزات اجتماعی به شهادت رسید. این واقعه تأثیر عمیقی بر روح‌الله خمینی گذاشت و او را از کودکی با مفاهیم ظلم و مقاومت آشنا کرد.
تحصیلات و فعالیت‌های علمی
امام خمینی تحصیلات مقدماتی خود را در خمین آغاز کرد و سپس برای ادامه تحصیل به اراک و بعد به قم رفت. در حوزه علمیه قم، نزد استادانی چون عبدالکریم حائری یزدی، محمدعلی شاه‌آبادی، و سید ابوالحسن رفیعی قزوینی به فراگیری علوم اسلامی پرداخت. او در زمینه‌های فقه، اصول، فلسفه، عرفان، و تفسیر تخصص یافت و به عنوان یکی از برجسته‌ترین مدرسین حوزه شناخته شد.
ورود به عرصه سیاست
فعالیت‌های سیاسی امام خمینی از دهه ۱۳۴۰ شمسی شدت گرفت. او با انقلاب سفید شاه مخالفت کرد و در سخنرانی‌های خود به نقد حکومت پهلوی پرداخت. در سال ۱۳۴۲، پس از حادثه مدرسه فیضیه قم، دستگیر و به ترکیه و سپس عراق تبعید شد. دوران تبعید او بیش از ۱۴ سال طول کشید و در این مدت، از نجف پیام‌های مهمی برای مردم ایران ارسال کرد.
انقلاب اسلامی و تأسیس جمهوری اسلامی
در سال ۱۳۵۷، با گسترش اعتراضات مردمی، امام خمینی از نوفل‌لوشاتو فرانسه پیام‌های انقلابی خود را منتشر کرد. با سقوط حکومت پهلوی، او در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ به ایران بازگشت و در ۲۲ بهمن همان سال، انقلاب اسلامی به پیروزی رسید. پس از تأسیس جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی به عنوان رهبر انقلاب نقش هدایت‌کننده‌ای در تدوین قانون اساسی و شکل‌گیری نظام جدید ایفا کرد.
سال‌های پایانی و میراث فکری
امام خمینی در سال‌های پایانی عمر خود با چالش‌هایی مانند جنگ ایران و عراق، مسائل داخلی، و تحولات جهانی مواجه بود. او در سال ۱۳۶۸ درگذشت و در حرم مطهر تهران به خاک سپرده شد. آثار علمی و سیاسی او، از جمله ولایت فقیه، تحریرالوسیله، و صحیفه نور، همچنان مورد مطالعه و بررسی قرار دارد.
امام خمینی را می‌توان یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ معاصر دانست که با اندیشه‌های خود مسیر جدیدی را برای ایران و جهان اسلام رقم زد.