خسرو دوم، مشهور به خسرو پرویز، بیستوهفتمین شاهنشاه ساسانی بود که از سال ۵۹۰ تا ۶۲۸ میلادی حکومت کرد. او آخرین پادشاه قدرتمند ایران پیش از حمله اعراب بود و دوران سلطنتش با شکوه نظامی، عشقهای درباری، و سقوطی تراژیک همراه بود.
👑 تولد و نسب
نام کامل: خسرو دوم (پارسی میانه: 𐭧𐭥𐭮𐭫𐭥𐭣𐭩 – Khusraw)
لقبها: پرویز (پیروز، کامیاب)
زادروز: حدود ۵۷۰ میلادی
پدر: هرمز چهارم
مادر: از خاندان اسپهبدان
همسران: مریم (دختر امپراتور روم)، شیرین، گردیه
فرزندان: شیرویه، نستور، مردانشاه، شهریار، فرود، جوانشیر، فرخزاد، بوراندخت، آزرمیدخت
🛡️ آغاز سلطنت
پس از شورش بهرام چوبین علیه هرمز چهارم، خسرو با کمک روم شرقی به سلطنت رسید.
در سال ۵۹۰ میلادی، بهرام چوبین او را از تخت راند، اما خسرو با لشکرکشی از ارمنستان و حمایت امپراتور موریس، تاجوتخت را بازپس گرفت.
او در سال ۵۹۱ میلادی بهطور رسمی شاهنشاه ایران شد.
⚔️ فتوحات و جنگها
پس از قتل امپراتور موریس در روم، خسرو به بهانه انتقام، به روم شرقی حمله کرد.
در سالهای ۶۰۲ تا ۶۲۷ میلادی، ایران بخشهای بزرگی از شام، فلسطین، مصر، و آسیای صغیر را تصرف کرد.
فرماندهان او مانند شهربراز و شاهین در این فتوحات نقش کلیدی داشتند.
در سال ۶۱۴ میلادی، اورشلیم فتح شد و صلیب مقدس به ایران منتقل گردید.
اما در سال ۶۲۷ میلادی، هرقل امپراتور روم، با حملهای غافلگیرانه، ایران را شکست داد و به نزدیکی تیسفون رسید.
💔 عشق و دربار
خسرو عاشق شیرین، بانوی زیبای ارمنی بود؛ داستان عشق او با شیرین در ادبیات فارسی، از جمله در خسرو و شیرین نظامی، جاودانه شده است.
همسر دیگرش مریم، دختر امپراتور موریس، نماد اتحاد ایران و روم بود.
دربار خسرو مملو از شکوه، موسیقی، هنر، و تجمل بود؛ اما فساد و رقابتهای درونی نیز در آن ریشه دوانده بود.
⚰️ سقوط و مرگ
پس از شکست از هرقل، نارضایتی درباریان و سپاه افزایش یافت.
در فوریه ۶۲۸ میلادی، پسرش شیرویه با حمایت بزرگان، علیه او کودتا کرد.
خسرو زندانی شد و پس از چند روز، بهطرز فجیعی به قتل رسید.
با مرگ او، دوران افول ساسانیان آغاز شد و سلسله در کمتر از دو دهه سقوط کرد.
🌟 میراث تاریخی
خسرو پرویز نماد شکوه و سقوط است—پادشاهی که ایران را به اوج قدرت رساند و سپس به ورطه نابودی کشاند.
در ادبیات فارسی، او با چهرهای عاشقپیشه، باشکوه، و گاه مغرور تصویر شده است.
دوران او آخرین مرحله شکوفایی ساسانیان پیش از ورود اسلام بود.