شاپور اول – ساسانی

👑 تولد و نسب

• نام کامل: شاپور اردشیر

• تولد: حدود سال ۲۱۵ میلادی در گور (فیروزآباد امروزی)

• پدر: اردشیر بابکان، بنیان‌گذار سلسله ساسانی

• مادر: مورود بانو

• همسران: خوریم، گودرز، نضیره

• فرزندان: هرمز اول، بهرام اول، نرسی، شاپور میشانشاه، آذرآناهید

🛡️ آغاز سلطنت

• پس از مرگ اردشیر بابکان در سال ۲۴۰ میلادی، شاپور به سلطنت رسید.

• در دو سال نخست، با پدرش به‌صورت مشترک حکومت کرد و سپس قدرت کامل را در دست گرفت.

• او با تثبیت قدرت مرکزی، پایه‌های شاهنشاهی ساسانی را مستحکم‌تر کرد.

⚔️ فتوحات نظامی

شاپور اول در برابر امپراتوری روم، پیروزی‌های بزرگی کسب کرد:

• نبرد با گوردیان سوم (۲۴۴ م): شکست ارتش روم در مسکن و مرگ گوردیان

• صلح با فیلیپ عرب: دریافت غرامت و تثبیت مرزها

• نبرد با والرین (۲۶۰ م): شکست کامل ارتش روم و اسارت امپراتور والرین—تنها مورد در تاریخ که امپراتور روم به اسارت درآمد

• تصرف ارمنستان، سوریه، کیلیکیه، و کاپادوکیه

• ساخت سنگ‌نگاره‌های پیروزی در نقش رستم، بیشاپور، و نقش رجب

🏛️ توسعه فرهنگی و شهری

• بنیان‌گذار شهرهای مهمی چون جندی‌شاپور، بیشاپور، و نیشاپور

• حمایت از هنر، معماری، و نگارش متون دینی و فلسفی

• ساخت کعبه زرتشت به‌عنوان مرکز اداری و مذهبی

• توسعه زیرساخت‌های آبی، پل‌ها، و جاده‌ها

✍️ تعاملات دینی

• شاپور اول از مانی، بنیان‌گذار آیین مانوی، حمایت کرد و اجازه تبلیغ داد

• در عین حال، زرتشتی‌گری را به‌عنوان دین رسمی حفظ کرد

• سیاست مذهبی او مبتنی بر تساهل و همزیستی بود، برخلاف جانشینانش که مانویان را سرکوب کردند

⚰️ مرگ و جانشینی

• درگذشت: حدود سال ۲۷۰ میلادی در بیشاپور

• جانشین: هرمز اول، پسرش

• آرامگاه او به‌طور دقیق مشخص نیست، اما آثار سلطنتش در سراسر ایران باقی مانده‌اند

🌍 میراث تاریخی

• شاپور اول نماد اقتدار نظامی، شکوفایی فرهنگی، و تعامل دینی در ایران باستان است

• او توانست روم را تحقیر کند، شهرهای بزرگ بسازد، و آیین‌های مختلف را در کنار هم نگه دارد

• دوران او نقطه اوج نخستین مرحله از شکوه ساسانیان بود