مظفرالدینشاه قاجار، پنجمین پادشاه سلسله قاجار، از سال ۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵ هجری شمسی (۱۸۹۶–۱۹۰۷ میلادی) سلطنت کرد. او با امضای فرمان مشروطه، سفرهای اروپایی، و بحرانهای مالی شناخته میشود و بهعنوان یکی از خوشنامترین شاهان قاجار در تاریخ ایران ثبت شده است.
👑 تولد و نسب
نام کامل: مظفرالدین میرزا قاجار
زادروز: ۳ فروردین ۱۲۳۲ هجری شمسی (۲۳ مارس ۱۸۵۳ میلادی) در تبریز
پدر: ناصرالدینشاه قاجار
مادر: شکوهالسلطنه
لقبها: السلطان الاعظم، شاهنشاه ممالک محروسه ایران
همسران: تاجالملوک، امالخاقان، اشرفالملک، سرورالسلطنه، نزهتالسلطنه، نورالدوله و دیگران
فرزندان: محمدعلی میرزا (محمدعلیشاه)، ولیعهد و جانشین او
🛡️ آغاز سلطنت
پس از ترور ناصرالدینشاه در سال ۱۲۷۵، مظفرالدینشاه در عمارت بادگیر تهران تاجگذاری کرد
در آغاز سلطنت، با بحرانهای مالی، فشارهای خارجی، و نارضایتی عمومی مواجه بود
صدراعظمهای مهم دوران او شامل امینالسلطان، عینالدوله، و مشیرالدوله بودند
🌍 سفرهای اروپایی و امتیازها
سه سفر رسمی به اروپا (فرانسه، روسیه، اتریش، بلژیک، انگلستان) بین سالهای ۱۲۷۹ تا ۱۲۸۳
در این سفرها، با پادشاهان و مقامات اروپایی دیدار کرد و تحت تأثیر فرهنگ غرب قرار گرفت
امتیازهایی مانند تأسیس بانک شاهی، راهآهن، و استخراج معادن به بیگانگان واگذار شد
این امتیازها موجب نارضایتی مردم و روحانیون شد
⚖️ فرمان مشروطه
در پی اعتراضات مردمی، تحصن در حرم عبدالعظیم، و مهاجرت صغری و کبری، مظفرالدینشاه در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ فرمان مشروطه را امضا کرد
این فرمان زمینهساز تأسیس مجلس شورای ملی و تدوین قانون اساسی شد
مظفرالدینشاه با وجود بیماری و ضعف جسمی، با مشروطهخواهان همراهی نسبی داشت
⚰️ مرگ و جانشینی
در ۱۲ دی ۱۲۸۵ هجری شمسی (۳ ژانویه ۱۹۰۷ میلادی) در تهران درگذشت
ابتدا در تکیه دولت دفن شد، سپس پیکرش به کربلا منتقل شد و در حرم امام حسین (ع) به خاک سپرده شد
پس از او، پسرش محمدعلیشاه قاجار به سلطنت رسید
🌟 میراث تاریخی
مظفرالدینشاه نماد گذار از سلطنت مطلقه به مشروطه در تاریخ ایران است
با وجود ضعف سیاسی، امضای فرمان مشروطه او را در حافظه تاریخی ایران ماندگار کرد
در تاریخ ایران، او بهعنوان پادشاهی نرمخو، هنردوست، و آغازگر دموکراسی پارلمانی شناخته میشود
سفرهای اروپایی او تأثیر زیادی بر فرهنگ درباری و نهادهای نوین داشت