نادرشاه افشار بنیانگذار دودمان افشاریه و یکی از بزرگترین فرماندهان نظامی تاریخ ایران. او با قدرت شمشیر، ایران را از آشوب نجات داد و امپراتوریای مقتدر بنا نهاد.
👑 تولد و نسب
نام اصلی: نادر قلی
تولد: ۲۲ نوامبر ۱۶۸۸ میلادی (۲۸ محرم ۱۱۰۰ هجری قمری)
زادگاه: دستجرد، ابیورد، خراسان
پدر: امامقلی افشار
از ایل افشار ترکتبار بود و در کودکی با فقر و سختی زندگی کرد. پس از مرگ پدر، همراه مادرش به نیشابور رفت و در جوانی وارد عرصه نظامی شد.
🛡️ ظهور و تثبیت قدرت
در دوران سقوط صفویان و پس از حمله افغانها، ایران دچار آشوب و تجزیه شد.
نادر با عنوان «تهماسبقلیخان» به خدمت شاهزاده صفوی تهماسب دوم درآمد و با شکست افغانها، خراسان و سپس سراسر ایران را آزاد کرد.
پس از خلع تهماسب دوم و مرگ عباس سوم، نادر در سال ۱۱۴۸ هجری قمری (۱۷۳۶ میلادی) در دشت مغان تاجگذاری کرد و سلسله افشاریه را بنیان نهاد.
⚔️ فتوحات نظامی
نادرشاه یکی از بزرگترین فاتحان نظامی تاریخ ایران بود:
فتح هند: در سال ۱۷۳۹ میلادی، با عبور از رود سند، دهلی را فتح کرد و گنجینه عظیم آن از جمله الماس کوه نور و دریای نور را به ایران آورد.
جنگ با عثمانی: چندین نبرد موفق در شرق آناتولی و عراق، از جمله فتح بغداد و موصل
جنگ با روسیه: بازپسگیری مناطق اشغالی در قفقاز
تسلط بر خوارزم، ترکستان، گرجستان، داغستان و بحرین
🏛️ اصلاحات و سیاست داخلی
تلاش برای وحدت مذهبی با پیشنهاد «مذهب جعفری» بهعنوان مذهب رسمی ایران
برگزاری کنگره تقریب مذاهب اسلامی در بغداد
کاهش نفوذ روحانیون و تمرکز قدرت در دست شاه
ایجاد ارتش منظم و نوسازی تجهیزات نظامی
✍️ شخصیت و رفتار
نادرشاه در آغاز سلطنت، فردی مدبر و شجاع بود، اما در سالهای پایانی دچار بدگمانی و خشونت شد.
فرزندش رضاقلی میرزا را کور کرد و بسیاری از نزدیکانش را به قتل رساند.
با وجود این، در منابع اروپایی از او بهعنوان «ناپلئون شرق» یاد شده است.
⚰️ مرگ و آرامگاه
در ۲۰ ژوئن ۱۷۴۷ میلادی (۱۱ جمادیالثانی ۱۱۶۰ هجری قمری)، در نزدیکی قوچان توسط گروهی از افسرانش به قتل رسید.
آرامگاه او در مشهد، در مجموعهای تاریخی با مجسمهای باشکوه قرار دارد.
🌍 میراث تاریخی
نادرشاه نماد قدرت نظامی، نبوغ جنگی، و تلاش برای وحدت ملی ایران است.
او ایران را از تجزیه نجات داد و مرزهایش را تا هند و قفقاز گسترش داد.
با وجود پایان تلخ سلطنتش، نام او در تاریخ ایران با افتخار یاد میشود.