یزدگرد سوم، واپسین شاهنشاه ساسانی، از سال ۶۳۲ تا ۶۵۱ میلادی حکومت کرد. او در نوجوانی به سلطنت رسید و در دوران پرآشوبی که با حمله اعراب مسلمان همراه بود، تلاش کرد ایران را حفظ کند اما در نهایت با مرگ او، سلسله ساسانیان برای همیشه پایان یافت.
👑 تولد و نسب
نام کامل: یزدگرد سوم یا یزدگرد شهریار
زادروز: حدود سال ۶۲۴ میلادی در استخر
پدر: شهریار، پسر خسرو پرویز و شیرین
خاندان: ساسانی
لقبها: واپسین شاهنشاه ایران و انیران
همسر و فرزندان: اطلاعات دقیقی در منابع نیست، اما فرزندانی چون پیروز، بهرام و مهرگشنسب ذکر شدهاند
🛡️ آغاز سلطنت
پس از مرگ خسرو چهارم و آشوبهای درباری، بزرگان ایران یزدگرد نوجوان را در اصطخر به سلطنت رساندند.
در زمان تاجگذاری، او تنها ۸ یا ۹ سال داشت و سلطنتش با بحرانهای سیاسی و ضعف ساختار اداری همراه بود.
مرکز حکومت او تیسفون بود، اما بهزودی با تهدیدهای خارجی مواجه شد
⚔️ حمله اعراب و سقوط ساسانیان
در سالهای نخست سلطنت، سپاه اسلام به ایران حمله کرد.
در نبرد قادسیه (۶۳۶ م)، ارتش ایران شکست خورد و تیسفون به تصرف مسلمانان درآمد.
یزدگرد به مدائن، حلوان، ری، اصفهان، و نهایتاً مرو گریخت.
در نبرد نهاوند (۶۴۲ م)، شکست نهایی ایران رقم خورد و راه برای فتح کامل کشور باز شد.
یزدگرد در سال ۶۵۱ میلادی در مرو، بهدست آسیابانی یا به تحریک فرماندار محلی کشته شد
⚰️ مرگ و پایان سلسله ساسانی
مرگ یزدگرد سوم پایان رسمی شاهنشاهی ساسانی بود که بیش از چهار قرن بر ایران حکومت کرده بود.
پس از او، فرزندانش به شرق ایران و چین گریختند، اما نتوانستند حکومت را بازسازی کنند.
برخی منابع چینی از حضور فرزند او، پیروز، در دربار تانگ یاد کردهاند.
🌟 میراث تاریخی
یزدگرد سوم نماد پایان یک عصر است—شاهی جوان، بیتجربه، اما نماد آخرین تلاش برای حفظ ایران باستان.
در شاهنامه فردوسی، او با اندوه و شکوه توصیف میشود، گویی که تاریخ با او وداع میکند.
با سقوط ساسانیان، ایران وارد مرحلهای نوین شد: ورود اسلام، تغییرات فرهنگی، و دگرگونی سیاسی.